Beleggen of gokken: wat is het verschil?
Beleggen en gokken lijken op elkaar. In beide gevallen maak je keuzes zonder dat je zekerheid hebt op wat de uiteindelijke uitkomst zal zijn. Ze zijn beiden niet zonder risico, maar beleggen is toch echt iets anders dan gokken. Wat zijn de verschillen tussen beleggen en gokken?
De legendarische belegger Warren Buffett, heeft gezegd dat de aandelenmarkt vergelijkbaar is met een casino. Dit omdat er bij beiden risico's genomen worden met het doel geld te verdienen. Alvorens we de verschillen met je doornemen, focussen we ons eerst op de overeenkomsten.
De overeenkomsten tussen beleggen en gokken
Zowel bij beleggen als bij gokken gaat het om het inzetten van geld. Het doel is ook gelijk, namelijk meer terugkrijgen dan je zelf hebt ingezet of geïnvesteerd.
In beide gevallen bestaat ook de kans dat je minder geld terugkrijgt dan je hebt ingezet, dus je kunt verlies leiden.
Onderhevig aan risico
Omdat er bij zowel gokken als beleggen het risico op verlies bestaat, moet je beiden alleen doen, wanneer je het geld kunt missen. Investeren heeft, al is het in mindere mate, net als gokken een onzekere uitkomst.
Investeer altijd alleen geld dat je kunt missen of dat je je kunt veroorloven om te verliezen. Eigenlijk moet je het geld dat je investeert al als verloren beschouwen. Want je wilt uiteraard niet dat je bij het verlies van je geïnvesteerde geld, je huis moeten verkopen en de studie van je kind moeten stoppen!
Maar goed, de reden om te investeren is om meer te verdienen dan je investeert. Rendement behalen. Of dat het geval zal zijn heb je niet in de hand. Die onzekerheid wordt bepaald door externe factoren waar je als belegger geen invloed op hebt, zoals de wereldpolitiek.
Bij gokken is dat een ander verhaal. Hierbij zijn weer andere externe factoren van invloed. Dit noemen we de kans, een willekeurige getallengenerator of RNG (Random Number Generator).
Voorspellen van de uitkomst bij een gokspel is onmogelijk. Enige uitzondering is bij het gokspel blackjack, waar je met kaarten tellen een bepaalde invloed kunt hebben.
Endorfine: een heerlijk genotsgevoel
Uit onderzoek van de Stanford University blijkt dat mensen als reactie op het stijgen van aandelen een enorme kick krijgen.
Ditzelfde genotsgevoel ervaren we bij het winnen van de loterij of casino jackpot, doordat er adrenaline vrijkomt. Die opwinding in de hersenen, is zowel bij gokken als bij beleggen gelijk.
Je krijgt een heerlijk gevoel van een positief resultaat. Hoe hoger het rendement, hoe extremer de emoties in beide gevallen worden.
Als je het leuk vindt om regelmatig te gokken, maken je hersenen meer endorfine aan als je aan het gokken bent. Endorfine is een hormoon dat in onze hersenen wordt aangemaakt. Het aanmaken van deze stof zorgt ervoor dat we ons gelukkig voelen.
Nadeel is dat het gevoel en de zin om dat gevoel vaker te krijgen, kan leiden tot het risico op overmatig gokken en roekeloos investeren.
Investeren en gokken als spel
Gokken en investeren hebben beiden het doel om geld te vergaren. Toch kun je het volgens Ami Shah, een vermogensinvesteerder met een MBA van Harvard Business School en meer dan tien jaar ervaring op topniveau in beleggen, ook als een spel beschouwen.
Volgens haar theorie zou je een klein percentage van je vermogen, zo'n twee of drie procent, kunnen reserveren als budget voor beleggen. Dat haalt de scherpe randjes van het beleggen af en je voorkomt dat je je hele vermogen belegt.
Volgens haar zou je hetzelfde, wel met een strikte inzetlimiet, ook kunnen doen bij gokken. Wij zijn overigens die mening niet toegedaan. Af en toe een Staatslot of een bezoekje aan een (online) casino voor de spanning is voor ons genoeg.
Cognitieve vooroordelen
Emoties spelen een grote rol spelen bij de beslissingen die we nemen bij het doen van investeren of het wagen van een gokje. De onzekerheid van de uitkomst en het risico dat we nemen, spelen hierbij een belangrijke rol.
We laten ons, volgens de Gambler's Fallacy-theorie, beïnvloeden door het geloof dat gebeurtenissen uit het verleden toekomstige uitkomsten beïnvloeden.
Ook blijven we, volgens de Confirmation Bias-theorie, onwillekeurig zoeken naar externe bevestigingen om ons geloofssysteem te ondersteunen.
Volgens Econoom Robert Shiller laten beleggers zich leiden door de positieve verhalen die op de aandelenmarkt de ronde doen. Wereldwijde gebeurtenissen die niet vaak voorkomen zijn, zoals oorlogen of pandemieën, kunnen echter enorme invloed hebben op de investeringen.
Fear of missing out
Investeerders houden hier niet altijd rekening mee tijdens hun beleggingsplannen. De fear of missing out, FOMO, is ook een veelvoorkomende reden voor mensen om te gaan gokken of investeren. Als iemand anders winst maakt, wil je die kans ook hebben en niet aan je voorbij willen gaan.
Belangrijk voorbeeld in Nederland is de Postcode Loterij. Je wilt niet dat Gaston en Winston Gerschtanowitz de buren uit je straat miljoenen komt brengen en dat jij, omdat je geen lot hebt, niks wint. Dat is de reden (FOMO) dat veel Nederlanders meedoen aan de Postcodeloterij en het lidmaatschap niet opzeggen. Want het zal toch niet…
Het is niet altijd gemakkelijk om jezelf in de hand te houden en het emotionele denken of het vooruitzicht op snelle winst in het juiste perspectief te plaatsen.
De controle die je uiteindelijk op de activiteit hebt, speelt een rol in de mate waarin je dat ook werkelijk kunt doen. En daar komt het verschil tussen investeren en gokken naar voren.
De verschillen tussen beleggen en gokken
Bij beleggen is de volatiliteit (de beweeglijkheid van de aandelenkoers) beter beheersbaar dan bij gokken. Dit geldt overigens niet bij cryptovaluta's als NFT's, ETN's en ETF's. Hierbij is eerder sprake van speculeren dan van investeren.
Het is verstandig om investeringen voor de langere termijn aan te gaan. De waarde stijgt langzaam, zoals bij staatsobligaties, edelmetalen of onroerend goed. Maar dit zijn wel stabiele investeringen.
Daarnaast zijn deze investeringen door hun gebruikswaarde stabieler, ook na een financiële crash. Want uiteraard zullen ook deze investeringen wel eens dalen, maar op de langere termijn maken de stijgingen dat weer goed, en is er redelijkerwijs een grote kans op mooi rendement.
Een ander groot verschil met gokken is dat je bij beleggen het risico kunt spreiden. Zet jij al je geld in op een select aantal bedrijven, dan ben je eigenlijk al meer aan het gokken.
Spreid je je beleggingen juist over veel meer bedrijven, dan loop je minder risico op verlies. Want gaat het ene bedrijf slecht, dan gaat het juist weer goed met een van de andere bedrijven, zo is het idee.
Kijk maar eens naar het volgende rendement dat is behaald in de S&P 500.
Rendement beleggen
In de S&P 500 index bevinden zich de 500 grootste bedrijven uit de Verenigde Staten. Deze index biedt ons de kans om de prestaties van veel verschillende bedrijven in één keer te kunnen waarderen.
Als we kijken naar het historische rendement van de S&P 500, krijgen we een goed beeld van wat we in de toekomst zouden kunnen verwachten. En ja, resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst!
In de periode 1957 t/m 2023 zien we een gemiddeld jaarlijks rendement van 10,39%. In 51 jaren werd een positief resultaat gehaald, in 16 jaren was het resultaat negatief.
| Jaar | Rendement | Jaar | Rendement | Jaar | Rendement |
|---|---|---|---|---|---|
| 1957 | -9,30% | 1980 | 32,76% | 2003 | 28,72% |
| 1958 | 43,40% | 1981 | -5,33% | 2004 | 10,82% |
| 1959 | 11,59% | 1982 | 21,22% | 2005 | 4,79% |
| 1960 | -0,74% | 1983 | 23,13% | 2006 | 15,74% |
| 1961 | 28,51% | 1984 | 5,96% | 2007 | 5,46% |
| 1962 | -9,20% | 1985 | 32,24% | 2008 | -37,22% |
| 1963 | 23,04% | 1986 | 19,06% | 2009 | 27,11% |
| 1964 | 16,59% | 1987 | 5,69% | 2010 | 14,87% |
| 1965 | 12,45% | 1988 | 16,64% | 2011 | 2,07% |
| 1966 | -10,36% | 1989 | 32,00% | 2012 | 15,88% |
| 1967 | 24,45% | 1990 | -3,42% | 2013 | 32,43% |
| 1968 | 11,03% | 1991 | 30,95% | 2014 | 13,81% |
| 1969 | -8,63% | 1992 | 7,60% | 2015 | 1,31% |
| 1970 | 3,60% | 1993 | 10,17% | 2016 | 11,93% |
| 1971 | 14,54% | 1994 | 1,19% | 2017 | 21,94% |
| 1972 | 19,15% | 1995 | 38,02% | 2018 | -4,41% |
| 1973 | -15,03% | 1996 | 23,06% | 2019 | 31,74% |
| 1974 | -26,95% | 1997 | 33,67% | 2020 | 18,38% |
| 1975 | 38,46% | 1998 | 28,73% | 2021 | 28,83% |
| 1976 | 24,20% | 1999 | 21,11% | 2022 | -18,11% |
| 1977 | -7,78% | 2000 | -9,11% | 2023 | 26,29% |
Je ziet dat op de langere termijn het beleggen je geen windeieren had gelegd. Met gokken verlies je op de langere termijn en ben je je geld kwijt.
Bij gokken in online casino's of fysieke gokhallen is dat heel anders. Daar wordt gewerkt met Return to Player.
Return to Player
Bij gokken bestaat de hoogte van je winkansen uit verschillende niveaus. Dit is mede afhankelijk van het type gokspel.
Je kunt het enigszins controleren door weddenschappen aan te gaan met een hoog percentage Return to Player (RTP). Maar hoe je het went of keert, het blijft een feit dat je geen controle op de uitkomst hebt.
Omdat er ook nog sprake is van een huisvoordeel, verlies je altijd een bepaald percentage tijdens het spel. Daarom zal het casino op de lange termijn altijd winnen.
Ook interessant: casino spellen met hoogste RTP
Beleggingsstrategieën overtreffen wedstrategieën
Voordat je gaat investeren, is het verstandig om gebruik te maken van de kennis van beleggingsdeskundigen, zoals Warren Buffet.
Luke Smits, de oprichter van een succesvol vastgoedbedrijf in de Verenigde Staten, hamert erop dat je de markt goed moet beoordelen en risicofactoren in kaart moet brengen, zoals het tegenpartij risico.
Dit is een veelgebruikte methode wanneer je investeert in vastgoed. Met de cashflowcalculators van investeerder Brian Davis kun je heel handig de onroerendgoedbelasting berekenen en reparatieschattingen doen. Zo krijg je een compleet en helder inzicht in je te verwachten rendement.
Bij gokken kun je geen onderzoeken en analyses doen. Elke nieuw spel heeft elke keer weer een dezelfde kans op een andere uitkomst. Bij kansspelen speelt het huisvoordeel een belangrijke rol. Hier heb je als gokker geen enkele invloed op.
Het is dan ook niet voor niets dat je met gokken uiteindelijk altijd zal verliezen. Hierbij maakt het geen verschil of je gokt in fysieke of online casino's. Wel ligt de RTP bij online casino's een stuk hoger.
De winkans is een fysiek casino is een stuk lager, maar je betaalt daar nu eenmaal voor een stukje beleving. Daarnaast heeft een fysiek casino hogere kosten zoals personeel, beveiliging en de kosten van het pand.
Investeren: eigenaar van geselecteerde activa
Het woord aandeel zegt het al, als je investeert, word je eigenaar van een bepaald deel van een bedrijf of onroerend goed. Soms krijg je dividend uitgekeerd. Bij gokken word je nergens eigenaar van.
In het meest gunstige geval maak je winst bovenop je inzet, echter ligt dit eraan wanneer je stop. Hoe langer je blijft gokken des te meer je zult verliezen. Dit komt doordat je door langer te gokken steeds dichterbij het statistisch voordeel van het casino komt.
Bij investeren is dit niet het geval en daarom hebben beleggers de optie om op de langere termijn hun investering terug te verdienen.
Kortom: gokken iets voor de korte termijn. Je gaat niet 10 jaar in een online casino staan gokken. Die langere termijn focus is er wel bij beleggen. Hoe verder in de toekomst je financiële doel ligt, des te groter de kans is dat je beleggingen meer waard gaan worden.
Hulpmiddelen voor risicobeheer
Bij investeren heb je de mogelijkheid om de risico's te spreiden en risicobeheer in te zetten als effectief hulpmiddel. Dit geeft ook een bepaalde zekerheid.
Ook bij sportweddenschappen kun je risico's spreiden, maar dit soort spreiding blijft risicovoller dan de spreiding van je beleggingen in obligaties, edelmetalen of onroerend goed. De risicospreiding bij gokken is namelijk minder geavanceerd.
Stoppen met beleggen wanneer nodig
Bij beleggen kun je je terugtrekken als bijvoorbeeld de bedrijfsresultaten tegenvallen. Het vroegtijdig verkopen van je aandelen kan verlies opleveren, maar je raakt dan niet nog meer geld kwijt. Je kunt overigens ook het risico nemen en hopen dat er in de toekomst herstel zal optreden.
Bij gokken kun je niet kiezen om je terug te trekken. Als je je geld hebt ingezet, krijg je het niet meer terug, tenzij je de spelronde afmaakt en winst maakt.
Conclusie
Gokken en beleggen hebben zowel verschillen als overeenkomsten. Maar één ding is zeker: gokken en beleggen zijn niet hetzelfde.
Ze zijn op een bepaalde manier beiden een manier van entertainment en je kunt van beiden (even) een lekker gevoel krijgen als je winst maakt. Leuk en aardig, maar financieel gezien kun je alleen bij investeren of beleggen op een redelijke manier winst maken.
Met gokken ben je statistisch gezien altijd in het nadeel. Waag daarom alleen een gokje met geld dat je kunt missen. Speel niet voor het winnen, maar om een leuke (ont)spannende tijd te hebben.
Zie gokken dus als een vorm van vermaak waar je voor betaalt.
Verantwoord gokken moet je ook alleen maar doen met de intentie om lol te maken. Wil je winst maken dan kun je beter investeren en/of beleggen.
Waar investeren soms een gok kan zijn, kan gokken nooit een investering worden. Beleg voor de lange termijn én zorg voor een brede spreiding, daar kan geen gokje tegenop.